SU HATTI ALMA
Category : Su tesisatçısı
Vantuzlar, boru hatlarının dolumu, boşaltılması ve işletilmesinde hatta hava girişini ve hattan havanın tahliye edilmesini sağlamak amacıyla kullanılan, hidromekanik prensiplere göre çalışan vanalardır.
Boru hatlarının güvenliği ve verimliliği, hatta oluşan havanın sürekli olarak tahliye edilebilmesi ve hava girişinin sağlanabilmesi ile yakından ilgilidir. Vantuzlar, boru hattının toplam maliyeti içerisinde % 0.5 – % 1’lik bir kısmı teşkil eder, ancak yanlış seçildiklerinde ve yanlış konumlandırıldıklarında boru hattı problemlerinin % 60’ına sebep olurlar. Sadece Kanada’da su hasarı kaynaklı onarım maliyetleri yılda 100 milyon doları aşmaktadır.
YENİ SU HATTI ÇEKME
1. Boru Hatlarında Hava Oluşumunun Sebepleri ve Sonuçları
Boru hatlarında oluşan havanın üç kaynağı vardır. Birincisi; başlangıçta boru hattı boş değildir, tümüyle hava doludur, dolayısıyla boru hattını su ile doldururken bu havanın tahliye edilmesi gerekir.
Boru hatlarında hava oluşumuna sebep olan ikinci kaynak, suyun kendisidir. Normal şartlar altında (1 atm basınç ve 25°C sıcaklıkta) suyun içerisinde hacimce % 2 oranında çözünmüş hava bulunur. Basınç ve sıcaklığa bağlı olarak bu miktar daha da yüksek olabilir. Henry’nin yasasına göre “bir sıvının içerisinde çözünmüş halde bulunan gazın miktarı, sıvı üzerinde bulunan gazın basıncıyla doğru orantılıdır”. Buna göre, suyun basıncı arttıkça havayı tutma kabiliyeti de artar.
EVE SU HATTI ALMA
Boru hatlarında hava oluşumu, kısmen açık durumdaki vanaların yarattığı düşük basınç koşulları, kısmen dolu bir hattaki suyun yarattığı dalgalanma, değişken çaplar ve eğimler ile boru hattının hidrolik eğim çizgisindeki değişimlerden de kaynaklanır.
Su cepleri, borunun kesit alanında daralmaya yol açarak suyun geçişini zorlaştırır, su cebinin yeterli büyüklüğe ulaştığı durumlarda suyun akışı tamamen engellenir. Bunun yanı sıra, hava cebi oluşumu, boru hatlarındaki yük kayıplarını artırarak basılan suyun debisinin azalmasına ve pompa tarafından yutulan gücün artmasına neden olmaktadır.
TOPRAKTAN SU HATTI BULUP ÇEKEN TESİSATÇI
Boru hatlarında oluşan hava ceplerini tespit etmek zordur ve bu hava cepleri boru hattının toplam verimine eksi yönde etki ederler. Hava ceplerinin bir diğer sakıncası ise koç darbesi oluşturmaları, gürültü, korozyon ve arızalara sebep olmaları ve boru hattına bağlı bulunan kontrol vanaları ve debimetrelerin düzensiz çalışmalarına neden olmalarıdır. Boru hatlarındaki havanın üçüncü ve son kaynağı ise pompalardır. Dik türbin tipi pompalar ve dalgıç pompalar ilk çalıştırmada borularının içerisindeki havayı iterek sisteme pompalarlar ve bu havanın da tahliyesi gerekir.
Sonuç olarak, boru hatlarında hava daima olacaktır ve bu havanın miktarı azımsanamayacak büyüklüktedir. Havanın birikmesine izin verilen koşullarda verimlilik düşer, ekipmanlarda ciddi hasarlar meydana gelebilir. Boru hattından havanın tahliye edilmesi bütün problemleri çözmese de en önemli problem çözer. Bu işlemde vantuz kullanımı verimliliği artırmak ve su darbelerini önlemek açısından uygun maliyetli ve güvenilir bir yöntemdir.
